Chương VIII
(Trở về mục lục QTATĐ)
Chương VIII
BIỆN
PHÁP AN TOÀN KHI LÀM CÔNG VIỆC THÍ NGHIỆM
Điều
74. Quy định về an toàn khi thí nghiệm
1. Khu vực thí nghiệm có điện áp cao phải
có rào chắn và người trông coi, người không có nhiệm vụ không được vào.
Người trông coi, có thể là người đấu các thiết bị thí
nghiệm và thử mạch. Việc đặt rào chắn do người tiến hành thí nghiệm chịu trách
nhiệm. Nếu dùng dây căng thay rào chắn thì trên dây phải treo biển cảnh báo
“Dừng lại! Có điện nguy hiểm chết người”. Nếu các dây dẫn điện đi qua hành
lang, cầu thang, sàn nhà,... thì phải cử người đứng gác tại các vị trí đặc
biệt.
2. Trước khi đưa điện vào thử, tất cả mọi
người phải đi ra ngoài và đảm bảo an toàn theo sự hướng dẫn của người chỉ huy
trực tiếp đơn vị công tác làm công việc thí nghiệm. Việc đưa điện vào thử nghiệm
do người chỉ huy trực tiếp đảm nhận hoặc ra lệnh cho nhân viên trong đơn vị
công tác thực hiện.
3. Trước khi đóng điện, người chỉ huy
trực tiếp đơn vị công tác làm công việc thí nghiệm phải tự mình kiểm tra mạch
đấu dây thí nghiệm và biện pháp an toàn, sau đó báo trước cho mọi người biết
bằng câu nói “Tôi đóng điện!” rồi mới đóng điện hoặc ra lệnh đóng điện.
Cấm đấu thêm gì trong mạch thí nghiệm khi đã đóng điện phía
hạ áp.
4. Khi thí nghiệm xong, người chỉ huy
trực tiếp đơn vị công tác làm công việc thí nghiệm phải cắt điện, làm nối đất
và báo cho mọi người biết “đã cắt điện”, sau đó ra lệnh đấu dây lại để tiếp tục
thử nghiệm hoặc tháo dỡ các rào chắn và kết thúc công việc.
5. Khi đã đấu xong các thiết bị cần thử
mới được tháo nối đất. Nếu thiết bị phải thí nghiệm đã cắt ra bằng dao cách ly
thì trên các đoạn còn tiếp tục công tác khác phải đặt nối đất ở chỗ mạch hở.
6. Dao cách ly phía hạ áp để cấp điện thí
nghiệm phải sử dụng dao 2 cực, phần cắt mạch điện phải được trông thấy rõ. Dao
cách ly ở vị trí cắt phải có đệm lót cách điện đặt ở giữa lưỡi dao và hàm tĩnh
của dao. Khi đưa thiết bị vào mạch thử phải có người trông coi dao cách ly.
7. Phần vỏ của các thiết bị thí nghiệm
cao áp phải được nối đất.
8. Khi dùng thiết bị thí nghiệm lưu động
phải thực hiện đúng các quy định sau:
a)
Các bộ phận cao áp phải che kín;
b)
Nếu thiết bị thí nghiệm để hở thì phải bố trí riêng một bên đặt thiết bị hạ áp,
một bên đặt thiết bị cao áp và giữa hai bên phải có ngăn cách;
c)
Dao cách ly, cầu chì và các thiết bị điện hạ áp phải để ở nơi thuận tiện, dễ
kiểm tra, điều khiển.
9.
Sau
khi thí nghiệm bằng điện áp cao phải khử điện tích và khi đã khẳng định không
còn điện tích nữa mới được báo là “đã cắt điện”.
Điều
75. Rào chắn, khoảng cách an toàn và
nối đất
1. Nơi có điện áp từ 1.000 V trở lên trong trạm thử
nghiệm hoặc phòng thí nghiệm phải được cách ly bằng rào chắn.
2. Khoảng cách từ phần dẫn điện của thiết bị thử
nghiệm đến rào chắn cố định có nối đất không được nhỏ hơn khoảng cách được quy
định dưới đây:
a) Đối với điện áp xung (trị số biên độ)
Điện áp (kV)
|
Khoảng cách (m)
|
Đến 100
|
0,5
|
Trên 100 đến 150
|
0,75
|
Trên 150 đến 400
|
1,0
|
Trên 400 đến 500
|
1,5
|
Trên 500 đến 1.000
|
2,5
|
Trên 1.000 đến 1.500
|
4,0
|
Trên 1.500 đến 2.000
|
5,0
|
Trên 2.000 đến 2.500
|
6,0
|
b)
Đối với điện áp tần số công nghiệp, điện áp hiệu dụng và điện một chiều:
Điện áp (kV)
|
Khoảng cách (m)
|
Đến 6
|
0,1
|
Trên 6 đến 10
|
0,2
|
Trên 10 đến 20
|
0,3
|
Trên 20 đến 50
|
0,5
|
Trên 50 đến 100
|
1,0
|
Trên 100 đến 250
|
1,5
|
Trên 250 đến 400
|
2,5
|
Trên 400 đến 800
|
4,0
|
Khoảng cách tới rào chắn
tạm thời phải gấp hai lần trị số nêu trên.
3. Rào chắn cố định phải có chiều cao không nhỏ hơn
1,7 m; rào chắn tạm thời có chiều cao không nhỏ hơn 1,2 m. Kết cấu của rào chắn
phải đảm bảo người không thể vô ý chạm phải phần có điện.
4. Cửa của rào chắn phải mở về phía ngoài hoặc đẩy
sang bên cạnh. Khoá cửa phải là loại tự khoá và từ phía bên trong rào chắn có
thể mở cửa không cần chìa khoá.
5. Có thể không cần khoá rào chắn của nơi thử nghiệm nằm
trong trạm thử nghiệm, nếu người không có nhiệm vụ không thể đi tới khu vực
này.
6. Rào chắn cố định phải có kết cấu sao cho chỉ khi
dùng chìa khoá vặn hay dụng cụ đặc biệt thì mới có thể tháo rào chắn được. Chỉ
cho phép đi vào phía trong rào chắn để kiểm tra máy biến áp nếu vỏ máy biến áp
đó được nối đất và khoảng cách từ tán sứ dưới cùng của các sứ máy biến áp không
nhỏ hơn quy định trong bảng sau:
Điện áp (kV)
|
Khoảng cách (m)
|
Đến 10
|
1,5
|
Trên 10 đến 35
|
2,0
|
Trên 35 đến 110
|
2,5
|
7. Máy biến áp dùng để
thử nghiệm cách điện phải có máy cắt tự động cắt điện khi cách điện bị chọc thủng
và phải có điện trở để hạn chế dòng điện ngắn mạch.
8. Tụ điện và máy biến điện đo lường dùng trong sơ đồ
thử nghiệm đặt ở ngoài mặt bằng thử nghiệm đều phải có rào chắn.
9. Phải nối đất: các khung, vỏ, thân của các đối tượng
cần thử nghiệm và thiết bị thử nghiệm, bàn thử nghiệm di động, khí cụ điện xách
tay, rào chắn bằng kim loại, dụng cụ đo lường có vỏ kim loại. Nếu vỏ kim loại của
dụng cụ đo không thể nối đất do điều kiện nào đó thì phải có rào chắn.
10. Trong sơ đồ máy phát xung và máy phát nối tầng điện
một chiều phải đặt thiết bị tự động nối đất tất cả các tụ điện khi cắt điện khỏi
các bộ nắn điện.
11. Thiết bị có điện dung lớn nếu không tham gia vào
sơ đồ thử nghiệm nhưng đặt trong mặt bằng thử nghiệm, phải được nối tắt và nối
đất.
Khi thử nghiệm sản phảm có điện dung lớn như tụ điện,
cáp, mặt bằng thử nghiệm phải có thiết bị nối tắt và chập mạch sản phẩm cần thử
với đất.
Khi kết thúc thử nghiệm, các tụ điện được đấu vào sơ đồ
thử nghiệm phải được phóng điện và nối đất. Khi các tụ điện đấu nối tiếp phải
phóng điện từng tụ điện. Phải phóng điện cho đến khi hết tia lửa.
Điều
76. Kiểm tra định kỳ thiết bị, dụng cụ thí nghiệm
Đơn vị quản lý vận hành trạm thử nghiệm, phòng thí
nghiệm phải thực hiện kiểm định định kỳ các trang thiết bị, dụng cụ thí nghiệm.
Các trang thiết bị không đạt yêu cầu sau kiểm định không được sử dụng.
Điều
77. Khẳng định mạch kiểm tra
1. Trước khi bắt đầu thí nghiệm, mạch thí nghiệm kết
nối các dụng cụ thí nghiệm phải được kiểm tra khẳng định tính chính xác của sơ
đồ thí nghiệm.
2. Chỉ được đặt và tháo các đối
tượng cần thử nghiệm khi người chỉ huy trực tiếp cho phép.
3. Trước khi đấu sơ đồ thử
nghiệm phải kiểm tra để ngăn ngừa điện áp ngược qua máy biến áp.
Điều
78. Thí nghiệm phóng điện
Trước khi thực hiện thí nghiệm có phóng điện, hoặc
các thử nghiệm hay thí nghiệm khác có nguy cơ rủi ro, nhân viên phải thực hiện
các biện pháp sau:
1. Phải chắc chắn không có người trong vùng nguy hiểm.
2. Phải chắc chắn không có
người không có nhiệm vụ trong vùng làm việc.
3. Đặt tín hiệu cảnh báo và khoá hàng rào để ngăn
chặn người không có nhiệm vụ xâm nhập vào khu vực thí nghiệm.
Điều
79. Tụ đấu mạch
1. Mạch cung cấp cho tụ đấu
mạch phải có khí cụ đóng cắt, có chỗ hở mạch nhìn thấy được và đặt ở mạch sơ cấp
của máy biến áp thử nghiệm.
2. Chỉ được đặt và tháo đối
tượng cần thử khi người chỉ huy trực tiếp cho phép và sau khi đã cắt điện vào tụ
đấu mạch.
Điều
80. Thí nghiệm độ bền cơ của vật cách điện
Khi thử nghiệm độ bền cơ
của vật cách điện (bằng gốm, thuỷ tinh, nhựa tổng hợp…) cấm người đứng ở gần
nơi thử nghiệm. Phải có biện pháp đề phòng tai nạn cho nhân viên đơn vị công
tác do các mảnh vụn bắn ra.
Điều
81. Đề phòng điện áp thử nghiệm
1. Để đề phòng điện áp thử
ảnh hưởng đến điện áp công tác, phải đảm bảo khoảng cách giữa hai phần có điện
áp đó như sau:
Điện
áp định mức của thiết bị (kV)
|
Đến
|
|||
10
|
15
|
20
|
35
|
|
Khoảng cách nhỏ nhất (cm)
|
15
|
20
|
25
|
50
|
2. Khi sử dụng xe thí nghiệm lưu động hoặc máy thử cố định, phải tuân
theo các điều kiện sau đây:
a) Máy thử phải được chia
thành hai phần rõ ràng, một phần đặt các thiết bị dưới 1.000 V, có chỗ đứng cho
người thao tác, còn phần kia đặt tất cả các thiết bị và dây dẫn điện áp từ
1.000 V trở lên;
b) Các thiết bị có điện áp từ
1.000 V trở lên phải được rào chắn cẩn thận để tránh người đến gần;
c) Cửa của các thiết bị điện
áp trên 1.000 V phải có khoá liên động dùng tiếp điểm điện để khi mở cửa thì điện
áp trên 1.000 V được cắt ra và có đèn báo khi phần thiết bị này có điện;
d) Mọi thiết bị điện áp dưới
1.000 V phải bố trí sao cho việc thao tác và kiểm tra được thuận tiện.
