Chương II
(Trở về mục lục QTATĐ)
Điều 5. Quy định chung về an toàn thao tác thiết bị
điện
1. Trong chế độ bình thường, các thao tác ở thiết bị điện cao áp phải thực hiện theo Thông tư Quy
định quy trình thao tác trong hệ thống điện quốc gia của Bộ Công Thương.
2. Trong chế độ sự cố, các thao tác ở thiết bị điện thực
hiện theo Thông tư Quy định quy trình xử lý sự cố trong hệ thống điện quốc gia
của Bộ Công Thương.
3. Thao tác đóng, cắt điện ở thiết bị điện cao áp, phải do
ít nhất 02 người thực hiện (trừ trường hợp thiết bị được trang bị đặc biệt và
có quy trình thao tác riêng). Những người này phải hiểu rõ sơ đồ và vị trí của
thiết bị tại hiện trường, một người thao tác và một người giám sát thao tác.
Người thao tác phải có bậc 3 an toàn điện trở lên, người giám sát thao tác phải
có bậc 4 an toàn điện trở lên.
4. Cấm đóng, cắt điện bằng sào thao tác và dao cách ly
thao tác trực tiếp tại chỗ hoặc thay dây chì đối với thiết bị ở ngoài trời trong lúc mưa to nước chảy
thành dòng trên thiết bị, dụng cụ an toàn hoặc đang có giông sét.
5. Dao cách ly được phép thao tác không điện hoặc thao
tác có điện khi dòng điện thao tác nhỏ hơn dòng điện cho phép theo quy trình
vận hành của dao cách ly do đơn vị quản lý vận hành ban hành. Các trường hợp
dùng dao cách ly để tiến hành các thao tác có điện được quy định cụ thể trong Thông
tư Quy định quy trình thao tác trong hệ thống điện quốc gia của Bộ Công Thương.
6. Trường hợp đặc biệt được phép đóng, cắt dao cách ly
khi trời mưa, giông ở những đường dây không có điện và thay dây chì của máy
biến áp, máy biến điện áp vào lúc khí hậu ẩm, ướt sau khi đã cắt dao cách ly cả
hai phía cao áp và hạ áp của máy biến áp, máy biến điện áp.
7. Đối với trạm điện KNT:
a. Đơn vị quản lý vận hành và cấp điều độ có quyền điều khiển có trách
nhiệm xây dựng và thống nhất quy trình phối hợp vận hành trạm điện KNT để hướng
dẫn nhân viên vận hành trong thao tác và xử lý sự cố.
b. Đối với thao tác xa liên quan đến giao nhận thiết bị,
Đơn vị quản lý vận hành có trách nhiệm cử nhân viên tổ thao tác lưu động đến
trạm điện KNT để kiểm tra tại chỗ thiết bị, thực hiện biện pháp an toàn, giao
nhận hiện trường cho đơn vị công tác.
c. Quy định trường hợp không thực hiện thao tác xa:
Khi có hiện tượng bất thường xảy ra (như: có sự khác biệt
về trạng thái các thiết bị tại trạm và trên màn hình SCADA tại Trung tâm điều
khiển hoặc Trung tâm điều độ, lệnh thao tác xa không đáp ứng, mất kết nối đường
truyền thông tin, lỗi hệ thống điều khiển tại trạm) hoặc do yêu cầu đặc biệt
khác.
Không thực hiện thao tác xa đối với các dao tiếp đất hoặc
các thiết bị không đủ điều kiện thao tác xa.
8. Nếu xảy ra tai nạn, sự cố hoặc có thể gây ra mất an
toàn cho người và hư hỏng thiết bị thì nhân viên vận hành được phép cắt các máy
cắt, dao cách ly mà không phải có lệnh thao tác hoặc phiếu thao tác, nhưng sau
đó phải báo cáo cho nhân viên vận hành cấp trên, người phụ trách trực tiếp và
truyền đạt lại cho những nhân viên có liên quan biết nội dung những việc đã
làm, đồng thời phải ghi đầy đủ vào sổ nhật ký vận hành.
9. Phiếu thao tác thực hiện xong phải được lưu ít nhất 03
tháng. Trường hợp thao tác có liên quan đến sự cố, tai nạn thì các phiếu thao
tác có liên quan phải được lưu trong hồ sơ điều tra sự cố, tai nạn lao động của
đơn vị.
Điều 6. Trách nhiệm của những người thực hiện
1. Người ra lệnh thao tác phải hiểu rõ trình tự tiến hành
tất cả các bước thao tác đã dự kiến, điều kiện cho phép thực hiện theo đúng sơ
đồ thực tế và chế độ vận hành thiết bị. Khi truyền đạt lệnh, người ra lệnh phải
nói rõ họ tên mình và xác định rõ họ tên, chức danh của người nhận lệnh. Lệnh
thao tác phải được ghi âm và ghi chép đầy đủ.
2. Người nhận lệnh thao tác (người giám sát thao tác)
phải nhắc lại toàn bộ lệnh, ghi chép đầy đủ trình tự thao tác, tên người ra
lệnh và thời điểm yêu cầu thao tác. Thao tác xong phải ghi lại thời điểm kết
thúc và báo cáo lại cho người ra lệnh.
Khi chưa hiểu rõ lệnh thao tác thì có quyền đề nghị người
ra lệnh giải thích. Chỉ khi người ra lệnh xác định hoàn toàn đúng và cho phép
thao tác thì người giám sát thao tác và người thao tác mới được tiến hành thao
tác.
Trường hợp người nhận lệnh thao tác không phải là người
giám sát thao tác thì người nhận chuyển lệnh thao tác phải ghi đầy đủ lệnh đó
vào sổ nhật ký vận hành, ghi âm (nếu có) và có trách nhiệm chuyển ngay lệnh
thao tác đến đúng người giám sát thao tác.
3. Trong điều kiện vận hành bình thường người giám sát
thao tác và người thao tác phải thực hiện những quy định sau:
a) Khi nhận phiếu thao tác phải đọc kỹ
và kiểm tra lại nội dung thao tác theo sơ đồ, nếu chưa rõ thì phải hỏi lại
người ra lệnh. Nếu nhận lệnh bằng điện thoại thì người giám sát thao tác phải ghi
đầy đủ lệnh đó và nhắc lại từng động tác trong điện thoại, ghi âm lại (nếu có),
ghi tên người ra lệnh, nhận lệnh, ngày, giờ truyền lệnh vào phiếu thao tác, sổ nhật
ký vận hành;
b) Người giám sát thao tác và người thao
tác sau khi xem xét không còn thắc mắc cùng ký vào phiếu thao tác, mang phiếu
thao tác đến địa điểm thao tác;
c) Tới vị trí thao tác phải kiểm tra
lại một lần nữa theo sơ đồ thực tế và đối chiếu vị trí thiết bị trên thực tế
đúng với nội dung ghi trong phiếu thao tác, đồng thời kiểm tra xung quanh hay
trên thiết bị còn gì trở ngại không, sau đó mới được phép thao tác;
d) Người giám sát thao tác đọc to từng động tác theo thứ tự đã
ghi trong phiếu thao tác. Người thao tác phải nhắc lại mới được làm động tác.
Mỗi động tác đã thực hiện xong, người giám sát đều phải đánh dấu (x) vào mục
tương ứng trong phiếu thao tác;
e) Trong khi thao tác, nếu nghi ngờ
động tác vừa thực hiện phải ngừng ngay thao tác để kiểm tra lại toàn bộ, nếu
không có bất thường thì mới tiếp tục tiến hành. Nếu xuất hiện cảnh báo hoặc có
những trục trặc về thiết bị và những hiện tượng bất thường thì phải ngừng ngay
thao tác để kiểm tra và tìm nguyên nhân trước khi thực hiện các thao tác tiếp
theo;
f) Nếu thao tác sai hoặc sự cố thì
phải ngừng ngay việc thực hiện theo phiếu thao tác và báo cáo cho người ra lệnh
biết. Việc thực hiện tiếp thao tác phải tiến hành theo một phiếu thao tác mới
hoặc theo Quy trình xử lý sự cố;
g) Sau khi thao tác cắt điện để làm việc, ở bộ phận
truyền động của dao cách ly, khóa điều khiển của máy mắt,... phải treo biển
“Cấm đóng điện! Có người đang làm việc”, đồng thời khoá tay truyền động, cử người canh gác nếu cần thiết để không thể
đóng dao đưa điện vào thiết bị có người đang làm việc;
h) Đóng, cắt dao cách ly tại chỗ trực tiếp bằng tay phải
mang găng tay cách điện cao áp và đi ủng cách điện cao áp hoặc mang găng tay
cách điện cao áp và đứng trên ghế cách điện. Chỉ được đóng, cắt dao cách ly (hoặc
cầu chì tự rơi) trên cột với cấp điện áp ≤ 35 kV bằng sào cách điện khi
điều kiện khoảng cách từ phần dẫn điện thấp nhất của các thiết bị này đến người
thao tác không nhỏ hơn 3,0 m, trong trường hợp này người thao tác phải mang
găng tay cách điện.
